روایت بانوی آب و آینه

پایگاه رهنما:

پنحمین روز از ماه جمادی‌الاول، مزین به عطر وجود بانویی است که تجسم صبر و بصیرت است. نام عقیله بنی‌هاشم حضرت زینب کبری (س) در همیشه تاریخ، یادآور اتمام رسالت عاشورا، با خطبه‌های آتشین و  عمیقش در کوفه و شام بلاست و به همین خاطر گفته‌اند: «سِر نی در نینوا می‌ماند اگر زینب نبود، کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود ...».

جای جای زندگی و شخصیت آسمانی آن بانوی بهشتی، برای امروز ما درس است و الهام‌بخش.

از شیخ صدوق روایت شده است که زینب (س) به جهت فهم بالا و دانش زیاد، ازسوی امام حسین (ع) نیابت خاصی بر عهده داشت و مردم در مسائل شرعی (حلال وحرام) به ایشان رجوع می‌کردند. همچنین نقل شده است روزی امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام درباره بعضی از سخنان پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و سلم با هم گفت وگو می‌کردند، حضرت زینب علیها السلام وارد شدند و در بحث ایشان شرکت کردند و مسئله را با تمام صورت‌هایی که داشت به تفصیل تمام، تبیین فرمودند. حضرت امام حسن علیه السلام وقتی این توانایی فوق العاده خواهر را دیدند، خطاب به او فرمودند: «انّک حقا من شجرة النبوة و من معدن الرسالة... به راستی که تو از درخت نبوت و معدن رسالت هستی».

در مقام علمی و معرفتی ایشان معروف است که حضرت زینب علیها السلام به وسیلۀ تعمق در قرآن و مطالعه احادیث و معارفی که از حضرت رسول اکرم صلّی اللّه علیه و سلم، امیرالمؤمنین علیه السلام، فاطمه زهرا (س) و حسنین علیهما السلام در اختیارداشته و برای مردم نقل می‌کرده، در افزایش مراتب علم و معرفت سرآمد بوده است. آن بانوی بزرگوار، راوی حدیث از مادر خود فاطمه زهرا علیها السلام است. چنانچه ابوالفرج اصفهانی در مقاتل می‌نویسد: ابن عباس خطبه حضرت فاطمه علیها السلام را از حضرت زینب علیها السلام روایت کرده است.

همچنین، از ویژگی های حضرت زینب علیها السلام که توان تربیتی وی را افزایش داده و او را در مراحل مختلف تعلیم و تربیت متربیان در شرایط بسیار سخت موفق ساخته، مقام عبودیت آن حضرت بوده است، به همین دلیل بود که سختی ها، گرسنگی ها، ضعف بدنی و مصیبت های روزعاشورا و بعد از آن، او را از عبادت های مستحبی، نظیر نماز شب باز نداشت. امام سجاد علیه السلام فرمود: «ان عمّتی زینب کانت تؤدی صلواتها، من قیام الفرائض و النوافل عند مسیرنا من الکوفة الی الشام و فی بعض منازل کانت تصلی من جلوس لشدة الجوع و الضعف؛ عمه ام زینب در مسیر کوفه تا شام همه نمازهای واجب و مستحب را اقامه می نمود و در بعضی منازل از شدت گرسنگی و ضعف، نشسته نماز می‌خواند...».

• صبوری و مقاومت

مقاومت در برابر شدائد و سختی ها و نشان ندادن ضعف در انجام وظیفه، از ویژگی های شایسته حضرت است. این توانمندی در ایشان آنچنان برجسته است که در زیارت نامه آن حضرت می خوانیم: «لقد عجبت من صبرک ملائکة السماوات ...ملائکه آسمان از صبر تو به شگفت آمدند»

از ویژگی های شخصیتی حضرت زینب علیها السلام که در انجام بهینۀ مسئولیت های آموزشی و تربیتی وی نقش مؤثری داشته است، قوت قلب، شجاعت و شهامت آن حضرت است. لذا در زیارتنامه اش به «لبوه الهاشمیه» یعنی شیرزن هاشمی لقب گرفته است. در مجلس ابن زیاد، با قدرت به او بی‌اعتنایی و تحقیرش می‌کند و او را «فاسق» و «فاجر» معرفی می کند و می‌گوید: «الحمداللّه الذی اکرمنا بنبیه محمد صلّی اللّه علیه و سلم و طهرنا من الرجس تطهیرا و انما الفاسق و یکذب الفاجر و هو غیرنا... سپاس خدای را که ما را با نبوت حضرت محمد صلّی اللّه علیه و سلم گرامی داشت و از پلیدها پاک نمود. همانا فقط فاسق رسوا می شود و بدکار دروغ می‌گوید...»

مسئولیت‌پذیری سیاسی اجتماعی از دیگر جلوه‌های تربیتی شخصیت حضرت زینب کبری (س) است که در روزها و شب‌های پرمحنت و رنج بعد از واقعه کربلا، با ایراد خطبه‌های عمیق و کوبنده، تلاش کرد تا پیام انسان‌ساز شهدای کربلا را به گوش مردمان غافل آن روزگار برساند.

همچنین، از مهم ترین ویژگی مؤثر در امر تعلیم و تربیت، توانمندی برقرار ارتباط عاطفی شایسته و نیکو با متربی است. ارتباط عاطفی حضرت زینب علیها السلام با کودکان و نوجوانانی که در اسارت تحت فشارهای طاقت فرسای دشمن بودند، برای هدایت و تربیت آنان بسیار مفید بود، تا واکنشی نابجا و غیرنیکو از آنان سرنزند و صرفا رفتارهایی در شأن خاندان امام حسین علیه السلام و شهدای کربلا از آنان صادر شود.